Frišardśfur og strķšshaukar

friedenstaube-1[1]Viš žurfum aš kjósa en ég er ekki viss um aš 9. maķ nęstkomandi sé dagurinn til žess. Mér finnst žaš fullsnemmt og fyrir žvķ eru nokkrar įstęšur.

Ķ fyrsta lagi sjįum viš aš nś žegar eru stjórnmįlamenn bśnir aš setja ķ kosningagķrinn. Nęstu vikur verša žvķ mišur sennilega ekki notašar til óvinsęlla en naušsynlegra ašgerša. Nś fara loforšamaskķnurnar ķ gang og hęttan er sś aš frekar verši hugsaš um atkvęšin en žjóšarhag.

Ķ öšru lagi tel ég eitt af tękifęrum kreppunnar vera žaš aš nś er lag til mikilla og róttękra žjóšfélagsbreytinga. Ég verš aš taka fram aš ég er óttaleg ķhaldsblók; tel žróun betri en byltingar og vil halda ķ gömul gildi sem reynst hafa vel. Žegar svoleišis kallar tala um róttękar žjóšfélagsbreytingar eru žeir aš tala um hraša žjóšfélagsžróun og afturhvarf til gamalla og góšra gilda.

Eitt af žvķ sem žarf aš breytast į Ķslandi er meiri og virkari žįtttaka žegnanna ķ stjórn landsins. Nś er mikiš talaš um aš "axla įbyrgš" og er žį horft til manna ķ stjórnkerfi og višskiptalķfi. En žjóšin žarf lķka aš axla įbyrgš į sér sjįlfri. Of lengi hefur hśn veriš sinnulaus um mįl sķn. Lįtiš nęgja aš hugsa um žau į sirka fjögurra įra fresti. Žess į milli sjį svonefndir atvinnustjórnmįlamenn um mįliš.

Eitt af tękifęrum kreppunnar er mikil og oft į tķšum frjó žjóšfélagsumręša. Aldrei įšur hef ég upplifaš žvķlķkan įhuga į žjóšfélagsmįlum og gildum. Žaš er sama hvar mašur kemur. Ķ heitu pottunum er bullandi umręša, fólk tekst į um sišfręši ķ skķrnarveislum og safnast į fundi til aš ręša žjóšmįl.

Viš eigum aš gefa sjįlfum okkur žennan tķma.

Žar aš auki žarf fólk tķma til aš bśa til nż framboš, marka žeim stefnu og finna fólk į lista. Gömlu flokkarnir žurfa lķka aš endurnżjast. Žeir žurfa aš gera upp fortķš sķna, breyta įherslum og žar er naušsynlegt aš endurnżja mannskap.

Allt žetta žarf tķma. Ég óttast aš kosningar ķ maķ séu ótķmabęr slit į žeim risastóra žjóšfundi sem nś fer fram į Ķslandi.

Sumir segja aš kosningar séu naušsynlegar til aš frišur skapist.

Ég er ekki viss um aš ég ég verši tilbśinn fyrir frišinn ķ maķ. Ófrišurinn ķ žjóšfélaginu er aš vissu leyti verk ofbeldisdżrkenda og lżšskrumara en hann er lķka afleišing ranglętis. Ranglętiš žarf aš uppręta įšur en frišur kemst į. Frišur sem settur er į įšur en ranglętiš hefur veriš upprętt er platfrišur. 

Ég rakst į žennan texta ķ gömlu blaši. Lęt hann fylgja hér meš fyrir žį sem nenna aš lesa:

Žegar menn eru farnir aš trś žvķ, aš hinn eilķfi kęrleikur Gušs žżši sama sem meinleysi og góšmennsku, sem lętur alla nį takmarkinu, į hverri brautinni sem žeir feršast, žį liggur skiljanlega svo opiš fyrir, aš lįta sjer standa į sama, hvernig veröldin veltist, lofa öllu, sem uppi er ķ tķmanum, aš ganga eins og verkast vill. Žaš er lķka svo, aš jeg sje menn af vorri eigin žjóš meš žessari grunnu skynsemisskošun į Guši og kęrleikanum, stóra hópa af žeim, ķ žvķ įstandi, aš žeir eiga engin eiginleg lķfs-spursmįl ķ eigu sinni, og ekki heldur nein eiginleg dauša-spursmįl, fyrir sjįlfa sig og žjóš sķna. Žeim stendur į sama um allt; žeir eru sannfęršir um, aš žaš hljóti allt aš fara vel į endanum rjett af sjįlfu sjer. Ef žeir bišja į annaš borš, žį hljóšar bęnin žeirra svona: Gef friš um vora daga! - Ef einhver af lķfs-spursmįlum og dauša-spursmįlum lands og lżšs eru dregin fram og reynt aš fį almenning til aš hugsa um žau og kasta sjer ķ alvarlega barįttu śt af žeim, žį er frišinum raskaš. Og žegar svo er komiš, žį kveina og kvarta žessir frišarpostular um skort į kęrleika hjį žeim, sem uppi ķ barįttunni standa. Aš brjóta nišur eitthvaš, sem illt er, til žess žarf strķš, opt upp į lķf og dauša. Og til aš reisa žaš upp, sem gott er, og lįta žaš verša rķkjandi ķ samfélaginu, til žess žarf lķka strķš, opt vošalega langt og strangt strķš. Slķkt strķš žolist ekki af mönnunum, er trśa į hinn įšur nefnda óekta kęrleika. Žeim finnst allt slķkt strķš fordęmanlegt; žeir setja upp dęmalausan helgisvip, halda aš sjer höndum og tala stórum og mörgum oršum um kęrleiksleysiš, sem komi fram ķ öllum žessum ólįtum. Žaš žżšir ekki aš einkenna žessa menn frekar. Žeir eru til beggja megin hafs. Žeir eru alstašar til, žar sem menn tilbišja hina ósönnu skynsemistrśarmynd af kęrleikanum. Žegar menn sjį žennan makrįša, vęrukęra, hörundsįra, volaša kęrleik frį mönnum til manna, žessa skrķpamynd af mannlegum kęrleik, sem ómögulega žolir žaš, aš raskaš sé mannfjelagsrónni, žó aš hśn sje ekki annaš en daušasvefn, žį mį hiklaust hafa žaš fyrir satt, aš menn trśi žar į žeim staš į einhverja mynd af Guši og hinum gušlega kęrleika, sem hvergi er til ķ virkilegleikans heimi, mynd, sem myndazt hefir ķ mannanna eigin sįlum og lypt sjer žašan upp ķ hinn andlega himin, sem žeim tilheyrir, fram undan augum žeirra.

(Sr. Jón Bjarnason, Žaš, sem mest er ķ heimi, Kirkjublašiš, mįnašarrit handa ķslenzkri alžżšu, Reykjavķk 1894, bls. 67 - 68)


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband