Von og óvon

 

Stundum er talað um vonina sem líkindareikning.

Ég sæki um vinnu, kynni mér aðra umsækjendur og eftir mikla yfirlegu tel ég mig geta átt 57% von á starfinu. Ég veikist og læknirinn segist hafa reiknað út að það sé 75% von um bata.

Samkvæmt þessu þarf vonin helst að vera yfir 50% til að teljast von. Ef vonin er ekki nema 49% eru meiri líkur á að hún rætist ekki. 49% von er orðin neikvæð og í raun óvon.

Þannig er það ekki í veruleikanum.

Manneskja sem er alvarlega veik og hefur ekki nema 10% von um bata (og þá 90% um ekki bata) heldur í þessi 10% og vonar. Fólk heldur í vonina þótt skynsemin sé búin að sýna henni rauða spjaldið. Fólk vonar þótt það geti ekki teflt fram nema 1% von gegn 99% óvon.

Vonin þarf ekki nema örlítinn neista til að geta lifað.

Ég þekki fólk sem hvert kvöld biður sömu bænanna, leggur sömu óskirnar í hendur Guðs og hvíslar sömu þrána út í þögn næturinnar. Það hættir ekki þrátt fyrir áratuga langa sögu þrotlausra vonbrigða. Það heldur áfram að vona þótt tölurnar sýni að vonin sé orðin að óvon.

Við skulum takast á við veruleikann í stað þess að flýja hann, við skulum horfast í augu við það óumflýjanlega og við skulum ekki afneita gangi tilverunnar heldur finna leiðir til að bregðast við aðstæðum okkar.

En við megum samt vona. Vonin er ekki bara fyrir þau sem fá góða útkomu úr líkindareikningsdæmunum.

Og enda þótt vonir bregðist er ekki þar með sagt að fólk sé dæmt til vonleysis.

Vissulega geta vonir brugðist. Þær geta líka breyst. Ef þú missir vonina má finna aðra.

Nassim Nicholas Taleb skrifaði bók um Svarta svaninn. Þar heldur hann því fram að það óvænta og ólíklega hafi miklu meiri áhrif á veröld okkar en hingað til hefur verið haldið.

Atburðir eru ekki óvæntir vegna þess að þeir gerðust ekki. Óvæntir atburður nefnast svo vegna þess að þeir gerðust en enginn bjóst við þeim.

Verum veruleikatengd:

Í veruleikanum er það óvænta alltaf að gerast.

Myndin: Úr gönguferð dagsins um Naustaborgir ofan Akureyrar. Kaldbakur í allri sinni dýrð.