Átakamælirinn

 

Átakamælirinn er verkefni á vegum háskólans í Heidelberg í Þýskalandi. Þar er fylgst með átökum í heiminum, þau greind og flokkuð. Átökunum er skipt í fimm meginflokka. Í þeim vægasta eru deilur. Næst koma aðstæður þar sem menn takast á án ofbeldis. Í þriðja flokknum hefur ofbeldið bæst við og þar fyrir ofan eru stríð sem háð eru með ákveðnum takmörkunum. Stríð í sinni skelfilegustu mynd eru síðan í efsta flokknum.

Átakamælirinn styðst við 45.000 tilkynningar um 762 átök víðsvegar um heiminn.

Margt fróðlegt kemur í ljós þegar þessi skýrsla skoðuð. Því hefur til dæmis stundum verið haldið fram, að trúarbrögðin séu einn helsti friðarspillir í veröld mannanna.  Því skal ekki mótmælt hér að trúarbrögð geti valdið illdeilum enda um að ræða djúpar og heitar tilfinningar. Mörg hræðileg ódæði hafa verið unnin í nafni trúarinnar.

Mælirinn sýnir þó að „einungis" 17% átaka í veröldinni eru af trúarlegum toga og nánast í þeim öllum er það trúarlega ekki eina deiluefnið heldur tvinnast saman við önnur.

Rannsóknirnar að baki þessu verkefni leiða ekki í ljós að hætta á átökum vaxi við það að fólk af mismunandi trúarhópum sé í nábýli. Í löndum á borð við Benín, Botswana, Kamerún, Malaví og Tansaníu eru margir ættflokkar og mörg mismunandi trúarbrögð en sæmilegur friður engu að síður.

Mismunandi tungumál geta á hinn bóginn aukið hættuna á ófriði, segja vísindamennirnir. Það er ekki friðvænlegt þegar fólk skilur ekki hvert annað. Ef fólk getur talað saman enda þótt það aðhyllist ólíkar trúarskoðanir og sé af mismunandi þjóðernum eykur það líkurnar á að friður ríki.

Einnig er það niðurstaða þessara rannsókna að svonefnt youth bulge hafi mjög afgerandi neikvæð áhrif á friðarhorfur í löndum heimsins. „Youth bulge" er félagsvísindalegt hugtak notað um það ástand sem myndast þegar mikið af ungu fólki er án atvinnu og hefur enga framtíðarsýn. Varðandi friðarmálin er athyglin sérstaklega á ungum karlmönnum, frá 15 til 24ra ára. Átök eru mjög tíð í löndum þar sem mikið er af atvinnulausum körlum á slíkum aldri.

(Heimild: http://hiik.de/de/konfliktbarometer/pdf/ConflictBarometer_2011.pdf og þýska tímaritið GEO 04, Apríl 2012, bls. 81)

Myndin: Álft í Aðaldal