Lágkúra og smámennska

 

Þessi gamla greining á því íslenska ættarmóti, sem setti svip sinn á samskipti þeirra Bjarna Thorarensen og Magnúsar Stephensen, varpar ljósi á  umræðuhefðina á Íslandi nútímans:

Saga Íslendinga hefur frá öndverðu verið gædd ríkum einstaklingsblæ, átökin verið svo persónuleg, vopnunum lagt inn í kviku. Fámennið, frændsemin og kunningsskapurinn hefur valdið því, að oft er erfitt að greina hina djúpu ála þjóðarsögunnar. Það er engin tilviljun, að saga Íslands hefur um aldir og allt fram á þennan dag verið saga um einstaka menn, í vitund íslenzkra sagnfræðinga hefur skógurinn horfið fyrir stökum trjám. Þegar dýpra er skyggnzt, má þó greina strauminn og kvíslarnar frá dropunum, hið almenna frá hinu einstaka. En hitt fær ekki dulizt, að söguleg þróun okkar hefur verið mörkuð mikilli persónulegri heift og ástríðum, sem oftar en ekki eru sprottnar af lágkúru og smámennsku.

(Sverrir Kristjánsson, Fannhvítur svanur. Þáttur um Bjarna Thorarensen, í : Sverrir Kristjánsson & Tómas Guðmundsson, Gullnir Strengir. Íslenzkir örlagaþættir, Reykjavík 1973, bls. 192)