Loreto

Bærinn Loreto á Mörkum er frægastur fyrir Kirkju hins heilaga hús, Basilica della Santa Casa. Kaþólskar kirkjur geyma jafnan líkamsleifar helgra manna eða gripi úr þeirra eigu. Fáar kirkjur eiga þó myndarlegri menjar úr sögu kristninnar en þessi kirkja í Loreto, en þar á að vera geymt hvorki meira né minna en fæðingarheimili Maríu guðsmóður.

Mörgum þykir sagan um það hvernig húsið fluttist frá Nasaret til Loreto allólíkleg. Eftir uppstigningu frelsarans gerðu postularnir hús þetta að tilbeiðslustað. Árið 336 hélt keisaraynjan Helena í pílagrímsferð til Nasaret. Lét hún reisa kirkju yfir hið heilaga hús. Þar voru sungnar helgar tíðir allt fram á þrettándu öld er Jerúsalemborg rann kristnum mönnum úr greipum. Var þá ekki annað fyrirsjáanlegt en að hússins biðu sömu örlög og annarra helgra staða á svæðinu og það yrði eyðilagt. Tóku þá hinar himnesku hersveitir til sinna ráða og fluttu húsið loftleiðina, þann veg sem þær þekkja best. Þetta mun hafa verið árið 1291. Millilent var í Dalmatíu og eftir þriggja ára stopp þar báru englarnir húsið yfir Adríahafið. Frá 1295 hefur það verið í Loreto og yfir það hefur verið byggð reisuleg kirkja.