Við erum klárari

Skömmu eftir að íslenska bankaspilaborgin hrundi sat ég veislu í útlöndum og lenti þar við hliðina á rosknum norskum viðskiptamanni, afar virðulegum, hægum og elskulegum. Hann sagði mér örlitla sögu af fjölþjóðlegri ráðstefnu sem hann sótti með  fjármálafólki fyrir hrun. Ungur íslenskur bankamaður var meðal ráðstefnugesta. Hann vakti mikla athygli því hann klæddi sig á annan hátt en aðrir og mætti til funda skrýddur einhverskonar trúðsgalla.

Sessunautur minn sagðist hafa velt því fyrir sér hvaða skilaboð hinn ungi Íslendingur væri að senda með þessum klæðaburði. Í einni pásunni gaf hann sig á tal við manninn í búningnum. Þá fékk Norðmaðurinn það staðfest sem hann grunaði; Íslendingurinn taldi sig frábrugðinn öllum hinum á ráðstefnunni.

Þá voru íslensku bankarnir í örum vexti. Að sögn hins íslenska bankamanns var ekki nema ein ástæða fyrir því. Íslendingar voru svo klárir. Þeir hugsuðu öðruvísi en aðrir bisnessmenn. Íslenskir viðskiptamenn voru skapandi. Þeir trúðu á sig. Þeir voru hugaðir. Þeir þorðu að taka áhættu.

Á þeim árum voru þessar hugmyndir um hið norræna afburðakyn viðskiptamanna ekkert einsdæmi. Helstu ráðamenn á Íslandi mærðu þessa snillinga í ræðum bæði heima og erlendis. Íslenskt viðskiptafólk fór í útrás og vildi kenna útlendingum hvernig ætti að reka banka og gefa út blöð svo nokkuð sé nefnt.

En hroki leiðir til hruns. Hybris kallar á Nemesis eins og sagan kennir. Við vitum hvernig þetta fór allt saman.

Þó að íslenskir fjármálatrúðar hafi fengið sinn dóm virðist sú goðsögn lífseig að Íslendingar séu klárari og á margan hátt betri en annað fólk. Í Fréttablaði dagsins les ég grein eftir ágætan ritstjóra norðlenskan sem lofar íslenska listamenn í hástert og segir:

Hið skapandi element Íslendinga hefur margendurtekið vegna fámennis okkar og einangrunar vakið heimsathygli. Sköpunargáfan er að einhverju leyti afurð ytri aðstæðna en hún gæti líka verið afurð félagslegrar sérstöðu, til dæmis þeirrar að við höfum engan her.

Fleira bendir til þess að Íslendingar hafi lítið lært, telji sig ennþá yfir aðra hafna og algjörlega sér á báti í veröldinni.

Í umræðunni um hugsanlega aðild Íslands að Evrópusambandinu hafa Íslendingar t.d.  margítrekað hamrað á algjörri sérstöðu sinni. Þó að skýrt sé tekið fram af hálfu Evrópusambandsins að aðildarviðæðurnar gangi út á að umsóknarríkið semji sig að reglum sambandsins en ekki frá þeim láta Íslendingar það eins og vind um eyru þjóta. Það gildi ekki um þá því þeir séu svo spes.

Þó að Evrópusambandið staðhæfi að þjóðir sæki ekki um aðild nema stefna að aðild segja Íslendingar það heldur ekkert að marka þegar önnur eins þjóð og býr á Fróni eigi hlut að máli. Íslendingar hafi mjög sennilega afar takmarkaðan áhuga á að ganga í ESB. Þeir hafi byrjað aðildarferlið til að sjá hvað sé í boði og hvort þeir séu hugsanlega að missa af einhverju.

Svo uppteknir hafa Íslendingar verið af rétti sínum til sérstakrar meðferðar hjá Evrópusambandinu að forsvarsmenn þessa sambands með hálfan milljarð þegna hafa séð ástæðu til að árétta við þessa rúmlega þrjúhundruð þúsund manna þjóð, að það hafi verið Ísland sem sótti um aðild að Evrópusambandinu en ekki öfugt.

Kannski er þar hina einu raunverulegu íslensku sérstöðu að finna?

Athugasemdir

[Hrólfur Þ Hraundal, 17.1.2014 kl. 10:38]

Ég vil vekja athygli þína á því að það voru ekki Íslendingar sem sóttu um aðild að Evrópusambandinu.  Það voru þau Jóhanna, Steingrímur og þeirra hirð sem það gerðu með kúbeinum.