Heilagur Frans

Heilagur Frans fæddist árið 1181 í borginni Assisi á Mið-Ítalíu. Foreldrar hans voru hjónin Pietro og Pika Bernadone. Pietro var klæðakaupmaður en Pika af frönsku þjóðerni. Frans var skírður Giovanni (Jóhannes) en nafni hans breytt vegna uppruna móðurinnar.

Í uppvexti sínum hjálpaði Frans föður sínum við verslunarrekstur. Hann barðist í stríðinu milli Perúgíu og Assisi. Hann var illa farinn til sálar og líkama þegar hann kom heim úr því, en þá vakti undrun hversu mikla samúð hann hafði með fátækum og líkþráum. Skömmu síðar fékk Frans köllun sína þegar rödd barst honum frá róðukrossi í yfirgefinni og niðurníddri kirkju rétt hjá Assisi, San Damiano. Röddin hvatti hann til að endurreisa helgidóminn.

Frans hófst þegar handa við verkið. Peninga fékk hann með því að selja föt úr verslun föður síns. Ekki varð Pietro hrifinn af því tiltæki. Deildu þeir feðgar uns Frans afsalaði sér föðurarfi sínum og hverri sinni spjör að auki.

Frans byrjaði nýtt líf og ákvað að því skyldi lifað í algjörri fátækt. Hann helgaði sig líknarþjónustu og boðunarstarfi og stofnaði kommúnu ásamt sjö lærisveinum sínum í Porziuncula við Assisi. Þar dvöldu bræðurnir við trúariðkanir en fóru reglulega í prédikunarferðir um nágrennið. Smám saman fjölgaði í hópi bræðranna. Lífshættir þeirra voru mjög fábreyttir. Húsakynnin einföld, þeir sváfu á jörðinni og áttu hvorki borð né stóla. Bækur áttu þeir fáar og langur tími leið uns guðfræðingar Fransiskana fóru að gera garðinn frægan í háskólum Evrópu.

Margir markverðustu atburðirnir í lífi Frans gerðust á seinni hluta ævi hans. Hann var einlægur náttúruunnandi. Sagt er að hann hafi kunnað fuglamál og prédikað fyrir fiðruðum vinum sínum. Sálminn til sólarinnar orti hann árið 1224. Er hann talinn fyrsta bókmenntaverkið samið á ítalskri tungu. Sama ár komu krosssár Krists (stigmata) út á Frans á fjallinu La Verna. Fljótlega eftir það varð hann blindur. Hann andaðist árið 1226, fjörutíu og fimm ára gamall, í Porziuncula og var jarðsettur í kirkju heilags Georgs í heimabæ sínum. Fjórum árum síðar voru jarðneskar leifar hans fluttar í dómkirkjuna í Assisi.

Frans var tekinn í heilagra manna tölu tveimur árum eftir dauða sinn og dýrkun hans breiddist hratt út. Sama máli gegndi um reglu hans og nú á dögum starfa klaustur Fransiskana vítt og breitt um veröldina, þar sem tónn frumkvöðulsins er sleginn og lögð áhersla á fátækt, einfalt líferni og ást til sköpunarinnar.

Messa heilags Frans er sungin 4. október. Hann er verndardýrlingur dýra, fugla og umhverfisfræðinga. Hann og heilög Katrín frá Siena eru verndardýrlingar Ítalíu.

Sr. Friðrik Rafnar, forveri minn í starfi í Akureyrarkirkju, ritaði bók um Frans. Nefnist hún "Saga hins heilaga Frans frá Assisi" og kom út árið 1931.

Árið 1972 gerði ítalski leikstjórinn Franco Zeffirelli kvikmynd um Frans, "Fratello Sole, sorella luna" (Brother Sun, Sister Moon). Söngur skoska hippans Donovans hljómar í myndinni.