Garg- og græðgisvæðingin

Í áramótaávarpi sínu minnir forseti  Íslands á mikilvægi gagnrýninnar umræðu, segir hana forsendu þess að lýðræðið virki og bendir á að aðhald og gagnsæi sé grundvöllur stjórnkerfis okkar.

Forsetinn segir ennfremur að enda þótt þjóðin þurfi að læra af mistökum þurfi hún líka að muna eftir hinum góðu verkum „heiðra það sem vel var gert, vita hve oft henni hefur tekist að ná og halda til jafns við aðra; hvaða verk skipa henni í fremstu röð“.

Í nýársræðu sinni komst biskup Íslands þannig að orði, að það sé sama hvað sagt sé, allt sé dregið í efa og stutt í „hugsanir um annarlegan tilgang eða hagsmunapot“.

Þegar menn kjósa að skilja áramótaávarp forseta þannig, að hann sé á móti gagnrýninni umræðu er ekki laust við að manni finnist biskupinn hitta naglann á höfuðið.

Ein markverðra frétta frá nýliðnu ári var um doktorsrannsókn mannfræðinemans Guðbjartar Guðjónsdóttur, en hún rannsakaði reynslu þeirra Íslendinga sem fluttu til Noregs eftir hrunið 2008.

Í fréttinni kemur fram að margir hafi flúið Ísland vegna „fjárhagsörðugleika, stökkbreytingu lána og minni vinnu“ en einnig vegna andrúmsloftsins á Íslandi eftir efnahagshrunið.

Síðan segir í þessari frétt Ríkisútvarpsins:

„Þar nefnir fólk í rannsókn Guðbjartar reiðina, heiftina og  umræðuna í samfélaginu, sem hafi verið mjög neikvæð."

Það hlýtur að vera öllum umhugsunarefni og þá ekki síst íslenskum ráðamönnum sé fólk farið að hrekjast úr landi vegna neikvæðrar umræðu og heiftar.

Og ekki er það til að bæta ástandið ef þeir sem vekja máls á þessum vanda eru umsvifalaust sakaðir um að vera á móti því að hér eigi sér stað lýðræðisleg og gagnrýnin umræða.

Einhverstaðar las ég að gargvæðing umræðunnar væri lítið skárri en græðgisvæðingin.

Í minni áramótaræðu benti ég á að neikvæðnin og græðgin væru náskyld fyrirbæri.

Hin gráðuga sál er óseðjandi og þess vegna er hún aldrei ánægð með neitt. Græðgin lýsir sér í stöðugri ófullnægju. Mettur maður og sáttur er ekki lengur gráðugur. Eigi að viðhalda græðginni þarf að pumpa upp neikvæðnina og halda jákvæðninni í skefjum.

Það er mikill misskilningur að gagnrýni sé það sama og neikvæðni. Vel er hægt að vera bæði jákvæður og gagnrýninn.

Mínir bestu og beittustu gagnrýnendur hafa haft lag á að vera bæði jákvæðir og uppbyggilegir í gagnrýni sinni. Af þeim hef ég lært mest.

Ýmislegt er aðfinnsluvert á Íslandi. Við þurfum nauðsynlega að vera gagnrýnin og veita valdinu aðhald. Það þýðir á hinn bóginn ekki að bannað sé að vera þakklátur.

Öflugasta mótefnið við græðginni er ekki nægjusemin og alls ekki gagnrýnisleysið eða það að láta allt yfir sig ganga.

Öflugasta mótefnið við græðginni er hin gamla og góða dyggð þakklætisins, það hugarfar að kunna að meta það sem maður hefur og geta glaðst yfir því.

Myndin er af áramótunum í götunni minni.

Athugasemdir

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 2.1.2015 kl. 13:49]

Mæl þú manna heilastur.  Það er einmitt þessi skil milli gagnrýni og neikvæðni sem þarf að skilgreina.  Fólk sem er að gagnrýna til dæmis stjórnvöld gerir það vegna þess að þolinmælin er á þrotum, og biðin eftir betri tíð orðin of löng, sér í lagi þegar það virðist alltaf vera til peningar í gæluverkefni stjórnvalda.  

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 2.1.2015 kl. 22:49]

"Eigi að viðhalda græðginni þarf að pumpa upp neikvæðnina og halda jákvæðninni í skefjum", skrifaði klerkurinn á Akureyri í pistli dag.

Leigupenninn Páll Vilhjálmsson, einn mesti öfgamaður teboðsins á klakanum, var ekki lengi grípa þessa óskiljanlegu fullyrðingu klerks á lofti og kasta henni gegn Jafnaðamönnum í asnalegri Samfylkingar-Baugs fléttu.

Presturinn ætti kannski að vanda sig meira næst þegar hann vill tjá sig um græðgina og spillinguna, sem fer vaxandi hér á landi undir forystu kleptókrata með blessun ríkiskirkjunnar.

"Yfirstéttin er of dýr, auðræðið of hættulegt, græðgin er ekki góð", sagði Stefán Jón Hafstein í nýársávarpi í kirkju í gær.

Þar var maður sem talaði af skynsemi og auðmýkt.

[Svavar Alfreð Jónsson, 3.1.2015 kl. 00:13]

Takk fyrir þetta, Haukur. Oft hittir Páll naglann á höfuðið þótt stundum sé ég ósammála þessum fyrrum formanni Samfylkingarinnar á Seltjarnarnesi.

Og ég er einmitt nýbúinn að mæla með þessum mikla fyrirmyndarpistli Stefáns Jóns á Facebook.