Ný þýðing grundvallarrits

Fyrir nokkrum árum var vinur minn að ljúka prófum í sagnfræði frá þýskum háskóla. Síðasta sumarið hans í námi var honum sett fyrir að lesa Biblíuna. Prófessorinn hans sagði honum að engin ein bók hefði haft jafn mikil áhrif á vestræna menningu, listir og löggjöf og Biblían. Því lærði maður ekki sögu í evrópskum háskóla nema að lesa Biblíuna. Vinur minn var dálítið glottandi þegar hann sagði mér frá þessu því hann hefur aldrei talist biblíufastur maður.

Til að skilja Biblíuna er mikilvægt að gera sér grein fyrir því að hún er í raun ekki ein bók heldur mikið ritsafn sem varð til á löngum tíma. Enginn veit með vissu hversu gömul elstu ritin eru. Burtför Hebrea úr Egyptalandi gæti hafa verið um 1300 fyrir Krist, ríki Davíðs er talið hafa staðið um 1000 fyrir Krist og herleiðingin til Babýlon hófst 587 fyrir Krist. Yngstu rit Gamla testamentisins eru frá því um 300 fyrir Krist en elstu rit þess nýja á að giska 400 árum yngri.

Kólumbus sigldi frá Spáni árið 1492. Engar smáræðis breytingar hafa orðið í veröldinni frá þeim atburði fram á okkar daga. Aldur rita Biblíunnar spannar meira en tvisvar sinnum þann tíma. Ritin urðu til á mörgum mismunandi tímum og þau voru skrifuð af alls konar fólki í ýmiskonar þjóðfélagsaðstæðum auk þess sem þau eru sjálf mjög mismunandi að gerð.

Þess vegna er engin ein guðfræði í Biblíunni. Þar er að finna margar hugmyndir um Guð og hin hinstu rök tilverunnar. Engin ein siðfræði er á sama hátt í öllum hinum fjölbreytilegu ritum Biblíunnar heldur er þar fjöldinn allur af ólíkum siðferðilegum sjónarmiðum.

Kristnir menn trúa ekki á Biblíuna sem slíka enda höfðu þeir framan af mjög takmarkaðan aðgang að henni. Til dæmis er talið að sjálf heilög Teresa hafi lengst af aldrei lesið Biblíuna. Bókin góða þótti hvorki kvenna né leikmanna meðfæri á tímum Teresu. Þó var hún tekin í dýrlingatölu og hlaut fyrst kvenna þann sess að vera útnefnd ein af lærimeisturum kirkjunnar.

Til að finna siðfræðilegan og guðfræðilegan samhljóm í Biblíunni er farin sú leið að túlka það sem þar stendur. Þá er sumum textum gefið meira vægi en öðrum og reynt að lesa það sem milli línanna leynist. Hugað er að merkingu orða og hugtaka og ljósi þeirrar þekkingar sem við höfum á ritunartíma Biblíunnar brugðið á það sem þar stendur.

Að mínu mati er mikill misskilningur að annað hvort verði að taka Biblíuna bókstaflega eða henni sé alls ekki tekið. Biblíuna er ekki hægt að taka bókstaflega. Telji menn það mögulegt verða þeir að taka fram hvaða Biblíu þeir ætli að "taka bókstaflega".

Er það sú íslenska eða sú gríska?

Biblíuna verður að túlka - eins og annað sem við lesum, heyrum eða sjáum.

Biblían er samt óumdeilanlega trúarrit kristinna manna. Þeir leita þangað til að dýpka og skerpa trú sína. Kristnir menn hafa fundið svör við knýjandi spurningum í Biblíunni. Siðferði þeirra og trú hefur mótast af heilagri ritningu og textar hennar hafa veitt þeim huggun og styrk. Síðast en ekki síst eru sögurnar af Jesú í Biblíunni, guðspjöllin, helstu heimildirnar um líf, störf og kenningar frelsarans.

Til hamingju með nýja Biblíuþýðingu!

Athugasemdir

[Greta Björg Úlfsdóttir, 20.10.2007 kl. 12:07]

Til hamingju, þú sjálfur! - vonandi verða sem flestir sáttir við þessa nýju þýðingu (auðvitað er borin von að ALLIR verði það!)

[DoctorE (IP-tala skráð) 21.10.2007 kl. 10:30]

Það er ekki hægt að trúa neinu í neinni biblíu, ekkert í bókinni er hægt að taka sem heimildir, þetta er ævintýr með tilgang, tilgangurinn er völd + peningar, hræðsluáróðurstæki sem sumir í dag eru að reyna að færa yfir á kærleikstæki með breyttum þýðingum og breyttum skilningi á tvíræðum setningum sem krefjast dauða og eymdar....
Sorry its a fail

[Matthías Ásgeirsson, 21.10.2007 kl. 15:37]

Síðast en ekki síst eru sögurnar af Jesú í Biblíunni, guðspjöllin, helstu heimildirnar um líf, störf og kenningar frelsarans.

Er ekki frekar vafasamt að tala um sögurnar af Jesús í Biblíunni sem heimildir?

Biblíuna verður að túlka - eins og annað sem við lesum, heyrum eða sjáum.

Með hverju túlkum við Biblíuna?

 Biblían er samt óumdeilanlega trúarrit kristinna manna. Þeir leita þangað til að dýpka og skerpa trú sína.

En þú varst að enda við að segja að Biblíuna þyrfti að túlka - hvernig getur hún þá verið rit sem menn leita í til að dýpka og skerpa trú sína - þurfa þeir ekki að túlka fyrst (eða á meðan) og með hverju þá? 

[Svavar Alfreð Jónsson, 21.10.2007 kl. 16:37]

1. Nei ég held að það sé ekkert vafasamt að kalla sögurnar af Jesú í Biblíunni heimilidir þótt menn geti greint á um hversu marktækar þær séu.

2. Við túlkum Biblíuna - og annað sem við lesum, heyrum eða sjáum - með þekkingunni sem við höfum aflað okkur, skynseminni sem Guð hefur gefið okkur og reynslu okkar.

3. Ég held að ekki sé hægt að nota Biblíuna til að dýpka og skerpa trú sína nema að túlka hana, spyrja sig hvaða þýðingu textinn hafi í núinu.

[Sigríður Sigurðardóttir, 21.10.2007 kl. 17:29]

  Vel skrifað.  Sammála þér með túlkunina.  Einkennilegt þegar "vantrúaðir" ger þá kröfu á okkur trúaða, að við EIGUM að trúa Biblíunni  "bókstaflega", í stað þess að túlka hana.

[Matthías Ásgeirsson, 21.10.2007 kl. 18:15]

Síðan hvenær gera vantrúaðir það Sigríður?

Mér finnst bara skrítið að tala um að Biblían sé grunnur einhvers þegar ljóst er að fólk túlkar Biblíunni út frá einhverju - m.ö.o. grunnurinn hlýtur að liggja utan Biblíunnar í því sem við notum til að túlka hana.

Grunnurinn gæti t.d.  falist í því sammannlega siðferði sem trúmenn deila með öðru siðuðu fólki sem ekki þykist hafa siðferði sitt eða mennsku úr Biblíunni. 

Deilur milli kristinna, sem þó deila "grundvallarriti" sýnir okkur að það er ekki ritið sem grundvallar nokkuð heldur það sem þetta fólk notar til að túlka ritið.

Gott væri ef fólk reyni að horfa út fyrir bókina og tæki þá eftir því að í bókinni stendur afar fátt gagnlegt - hvernig sem hún er túlkuð. 

[Svavar Alfreð Jónsson, 21.10.2007 kl. 21:18]

Ég held að Matti hafi rétt fyrir sér þegar hann segir að máli skipti út frá hverju við túlkum það sem við lesum í Biblíunni. Meðal þess sem við þurfum að huga að eru eigin fordómar - og þessu skoti var ekki beint að Matta frekar en mér sjálfum.

[Steingrímur (IP-tala skráð) 22.10.2007 kl. 08:36]

"Gott væri ef fólk reyni að horfa út fyrir bókina og tæki þá eftir því að í bókinni stendur afar fátt gagnlegt - hvernig sem hún er túlkuð."

Þetta er þín túlkun og þín alhæfing sem ef farið er niður á þitt level hélt ég það væri gagnstætt því hvernig þú vilt að menn skrifi.  En best ég fari ekki á þitt level því þar er kalt, illt og ömurlegt, hvernig sem það er túlkað, bæði ef maður horfir á það sem trúaður eða ekki og það furðar mig alltaf jafnmikið hvað þið hafið mikinn tíma til að vera með leiðindi inni á síðum þessa örfáu einstaklinga sem hafa þor til að segjast vera trúaðir á þessu vantrúar-moggabloggi.

[Matthías Ásgeirsson, 22.10.2007 kl. 15:06]

Steingrímur minn, líður þér ekki ágætlega?

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 22.10.2007 kl. 21:01]

Þá er sumum textum gefið meira vægi en öðrum og reynt að lesa það sem milli línanna leynist. 

Með öðrum orðum, siðferðið byggist ekki á biblíunni, heldur er siðferðið notað til þess að ákveða hvaða vers eru 'í gildi' og hvað sé 'úrelt'.

[Svavar Alfreð Jónsson, 22.10.2007 kl. 21:14]

Gaman og fróðlegt er að bera það sem ég sagði saman við túlkun Hjalta á því sem ég sagði.

Auðvitað byggist siðferði kristinna manna á Biblíunni en eins og ég sagði áðan er Biblían fjölbreytilegt rit. Þar er engin ein siðfræði ríkjandi og raunar heldur ekki ein guðfræði.

Þess vegna þarf að meta og túlka siðferðilegar kenningar ritningarinnar og bera þær saman innbyrðis.

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 22.10.2007 kl. 21:51]

Byggist á biblíunni og byggist ekki á bíblíunni. Ef biblían segir á einum stað að X sé rétt og á öðrum stað að X sé rangt og þú velur að gefa öðrum textanum meira vægi (vegna þess að sá texti passar betur við hugmyndir þínar um X) þá er vafasamt að segja að í þessu dæmi byggi siðferðið á biblíunni, miklu frekar byggist vægi textanna á siðferðinu.