Fjölmiðlatrú

Í athugasemd við einn af fjölmiðlapistlunum mínum komu til tals tengsl fjölmiðla og trúar. Glöggur lesandi benti á að þegar fjölskyldan safnaðist saman við imbakassann væri þar um helgistund að ræða - og kassinn/skjárinn altarið.

Í sumarbúðunum við Vestmannsvatn þar sem ég vann fjögur sumur er altari í aðalsal. Yfir því er fallegur upplýstur kross. Altarið er gamalt lampaútvarp, frá þeim tíma er viðtæki voru alvöru stofumublur. Þegar ég vann á Vestmannsvatni var tækið hulið fallegri yfirbreiðslu en nú þjónar gamla lampaútvarpið hlutverki sínu kviknakið.

Tímanna tákn?

Fjölmiðlatrú hefur orðið mörgum umhugsunarefni. Einn af mínum uppáhaldsguðfræðingum, Þjóðverjinn Horst Albrecht, lét það verða sitt síðasta verk að skrifa bók um efnið áður en hann andaðist á fimmtugasta aldursári. Bókin heitir "Die Religion der Massenmedien". Þar skilgreinir Albrecht trúarlegar upplifanir í heimi fjölmiðlanna og í lokakafla ritar hann drög að fjölmiðlaguðfræði.

Eftirminnileg er umfjöllun Albrechts um notkun auglýsingabransans á trúarlegum táknum og aðferðum. Ritskýring hans á auglýsingu fyrir eðalviskíið Chivas Regal er hrein snilld.

Í bók sinni "Television and Religion. The Shaping of Faith, Values and Culture" veltir bandaríski guðfræðingurinn William F. Fore fyrir sér hvernig sjónvarpið mótar gildismat okkar og menningu.

Þar heldur hann því fram að undirliggjandi hlutverk sjónvarpsins sé að segja okkur hvernig veröldin sé, hvernig hún virki og hvaða merkingu hún hafi.

Fore notar skemmtilega líkingu til að útskýra það.

Ímyndum okkur að við séum í báti á leiðinni yfir lygnt fljót. Það er svo breitt að við sjáum ekki hinn bakkann þegar við leggjum af stað. Á siglingunni mætum við öðrum bátum. Sumir fara hratt, aðrir rólega, sumir eru stórir með mikinn farm, aðrir litlir með engan flutning nema ræðarann. Við erum upptekin af því að skoða bátana og það sem þeir flytja, svo upptekin, að við gleymum því að öll erum við borin áfram af fljótinu sjálfu.

Fljótið sjálft er þetta undirliggjandi og oft dulda hlutverk sjónvarpsins.

Þessi síðarnefnda bók er aðgengileg á netinu. Hana má nálgast hér.

Athugasemdir

[DoctorE (IP-tala skráð) 4.2.2008 kl. 16:12]

Sjónvarpið er mun betra en gömul lygasaga sem er sögð sem sannleikur væri og fólk gleymir að peningafljótið er það sem ber þetta áfram.

[Brattur, 4.2.2008 kl. 20:06]

... ég yrði örugglega sjóveikur að sigla yfir svona breitt fljót...