Málfrelsið og umburðarlyndið

Frelsi er ekki regluleysi. Stundum höldum við að frelsið hljóti að vera fólgið í því að hafa engar reglur, ekkert sem annaðhvort býður manni eitthvað eða bannar.

Hér á landi virðist vera landlæg reglufælni. Þó að reglur eigi að mínu mati að vera sem fæstar og skýrastar eru þær nauðsynlegar.

Án þeirra væri ekkert frelsi.

Þannig er málfrelsið ekki í því fólgið að hafa helst engar reglur um það hvernig fólk tjáir sig. Málfrelsi er ekki að mega segja hvað sem er, hvenær sem er og hvar sem er. 

Við þurfum þvert á móti reglur til að tryggja rétt fólk til máls, til að tjá sig, segja hug sinn og skoðanir.

Skoðanaumferðin í landinu þarf reglur og lög rétt eins og bílaumferðin.

Málfrelsið er yfirleitt ekki til umræðu þegar fólk tjáir sig um veðrið eða gengi fótboltaliðsins síns.

Málfrelsið verður fólki á hinn bóginn umhugsunarefni þegar um er að ræða umdeildar eða óvinsælar skoðanir.

Þá ríður á að við höfum reglur sem tryggja fólki réttinn til að taka til máls, segjum við.

Þannig tengist málfrelsið skoðanafrelsinu. Það er ekki til neins að hafa málfrelsi hafi maður ekki frelsi til að hafa skoðanir til að tjá í öllu málfrelsinu.

Einn öflugasti samherji skoðanafrelsisins er umburðarlyndið. Umburðarlyndi, tolerans, felst í því að leyfa fólki að hafa sínar skoðanir, líka þótt maður sé gjörsamlega ósammála þeim.

Umburðarlyndið sem samfélagsleg dyggð kemur eiginlega ekki til sögunnar fyrr en á 16. öld í kjölfar trúarlegra hræringa í okkar heimshluta.

Þá taldist það umburðarlyndi slyppi maður við ofsóknir fyrir að hafa ákveðnar trúarskoðanir.

Umburðarlyndið og málfrelsið tengjast órjúfanlegum böndum.

Ekki hægt að segja:

"Þú hefur málfrelsi - en skoðanir þínar verða ekki umbornar!"

Eða:

"Hér á landi nýtur þú málfrelsis en vita máttu að ef þú dirfist að opna á þér munninn verður þú hafður að háði og spotti og skoðunum þínum sýnt algjört virðingarleysi!"

Málfrelsið nýtur sín ekki til fulls nema í jarðvegi sæmilega þroskaðrar umræðumenningar.

Þá menningu ættum við ef til vill að rækta betur, Íslendingar, í þágu málfrelsisins.

Athugasemdir

[Óskar Þór Karlsson (IP-tala skráð) 26.5.2008 kl. 17:44]

Takk fyrir  þessa  þörfu hugvekju. Sannarlega orð í tíma töluð. Bloggmenningnin hefur sýnt það og sannað hve margir eru tilbúnir að misnota málfrelsið, á þann hátt sem þú bendir á. Þegar ég las hugvekju þína þá fannst mér  það eins og að finna gimstein á sorphaug.

[Baldur Kristjánsson, 26.5.2008 kl. 17:55]

þakka fyrir skrifið. kv. B

[Ingólfur, 26.5.2008 kl. 18:29]

Hvert er tilefni þessa pistils?

Þó maður hafi skoðanafrelsi að þá geta aðrir haft þá skoðun að sú skoðun sé hlægileg.

Auðvitað á að gæta þess hvernig maður setur skoðun sína fram og full þörf á að sýna fólki kurteisi, jafnt á netinu sem í samskiptum í raunheimi, en ef manni finnst eitthvað fáránlegt að þá lætur maður væntanlega í ljós.

- það er allavega mín skoðun. 

[egvania, 26.5.2008 kl. 18:53]

Þakka þér fyrir þennan pistil Svavar. Kveðja Ásgerður

[Magnús Geir Guðmundsson, 27.5.2008 kl. 01:17]

Heill og sæll Svavar minn!

Þetta er bara eins og talað út úr mínu eigin hjarta og þú endurómar hérna það sem ég hef margot reynt að fá margan oflátungin til að skilja, að alsherjarfrelsi sé ekki til sem raunhæfur möguleiki, slíkt héti stjórnleysi ef til væri og þýddi hraðferð til glötunar!

[Jóhannes H. Proppé (IP-tala skráð) 31.5.2008 kl. 00:36]

Umburðarlyndið og málfrelsið tengjast órjúfanlegum böndum.

Ekki gleyma að frelsi stendur aldrei fyrir sínu án þeirrar ábyrgðar sem því fylgir að standa og falla með því sem maður segir eða gerir.