Rasismi í skjóli tjáningarfrelsis

Ég hef verið að skoða danska skopmyndamálið. Finnst það merkilegt og tel að af því megi draga mikilvægan lærdóm.

Eitt af því sem ég hef fundið er yfirlýsing sem mannréttindasamtökin Amnesty International sendu fjölmiðlum í febrúar árið 2006. Þar segir:

Events of recent weeks have highlighted the difficult question of what should be the legitimate scope of freedom of expression in culturally diverse societies.

While different societies have drawn the boundaries of free speech in different ways, the cartoon controversy shows how, in today's increasingly global media space, the impact of actions in one country can be felt way beyond its borders. Today, more than ever, societies are faced with the challenge of asserting universal human rights principles in an area where there has traditionally been a tendency to defer to the domestic laws of a particular state and the values they enshrine.

Set against the backdrop of the rising climate of intolerance and suspicion between religious and other communities in many parts of the world, including in Europe, two conflicting sets of principles are being advanced in this controversy.

Newspaper editors have justified the publication of cartoons that many Muslims have regarded as insulting, arguing that freedom of artistic expression and critique of opinions and beliefs are essential in a pluralist and democratic society. On the other hand, Muslims in numerous countries have found the cartoons to be deeply offensive to their religious beliefs and an abuse of freedom of speech. In a number of cases, protests against the cartoons have degenerated into acts of physical violence, while public statements by some protestors and community leaders have been seen as fanning the flames of hostility and violence.

The right to freedom of opinion and expression should be one of the cornerstones of any society. This right includes "the freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media, regardless of frontiers" (Universal Declaration of Human Rights, Article 19). For more than forty years, Amnesty International (AI) has defended this right against attempts by governments across the globe to stifle religious dissent, political opposition and artistic creativity.

However, the right to freedom of expression is not absolute -- neither for the creators of material nor their critics. It carries responsibilities and it may, therefore, be subject to restrictions in the name of safeguarding the rights of others. In particular, any advocacy of national, racial or religious hatred that constitutes incitement to discrimination, hostility or violence cannot be considered legitimate exercise of freedom of expression. Under international standards, such "hate speech" should be prohibited by law.

Sumarið 2006 tjáir bandaríski þjóðfélagsrýnirinn Noam Chomsky sig um málið í viðtali við Torgeir Norling og segir m. a.:

I just take it from the Danish press. One of the main newspapers, Information, I think, published on 15 February a background of what had happened. They reported that the Minister of Culture in Denmark gave a speech at a conservative conference, where they quoted some abusive, vicious, racist speech attacking the Muslim minority for not being truly Danes, and not conforming to Danish culture, and virtually called for an attack on the Muslim minority, which I think is seven per cent. And a couple of days later Jyllandsposten printed the cartoons. They regarded it as a consequence; they said, yes, it was a consequence of the Minister of Culture's decision to wage an ideological war on the Muslim minority. It was no issue of freedom of press; it was no issue of freedom of expression. This is just ordinary racism under cover of freedom of expression. And, yes, they should have the right to. The New York Times should have the right to publish anti-Semitic Nazi caricatures on the front page. That should be a legal right. Are they going to exercise their right? No. So if you do it is another reason.

Í viðtalinu bendir Chomsky á að nokkrum árum áður hafði Jótlandspósturinn hafnað því að birta skopmyndir af upprisu Jesú Krists.

Eins og lesa má í þessari frétt breska blaðsins Guardian taldi teiknarinn skopmyndirnar ósköp meinlausar.

Hann hafði meira að segja sýnt þær nokkrum prestum sem hlógu að þeim - í öllu sínu húmorsleysi.

En ritstjóri Jótlandspóstsins vildi ekki myndirnar. Í Guardian er eftir honum haft:

I don't think Jyllands-Posten's readers will enjoy the drawings. As a matter of fact, I think that they will provoke an outcry. Therefore, I will not use them.

(Fyrirsögn þessarar færslu er sótt í viðtalið við Chomsky.)

Athugasemdir

[DoctorE (IP-tala skráð) 18.9.2008 kl. 10:34]

Svona í framhjáhaldi, eru trúarbrögð tengd kynþáttum/fordómum?
Ef svo er má þá ekki segja að ríkiskirkjan stundi kynþáttafordóma með innrás sinni í leik og grunnskóla?

[Matthías Ásgeirsson, 18.9.2008 kl. 10:41]

Ertu að segja að Jótlandspósturinn hefði átt að birta kristnu skopmyndirnar?

[Svavar Alfreð Jónsson, 18.9.2008 kl. 10:45]

Ef til vill ættuð þið á Vantrú að falast eftir þeim?

[Anna Guðný , 18.9.2008 kl. 12:23]

Góður Svavar

[Finnur Hrafn Jónsson, 18.9.2008 kl. 17:33]

Ég hallast að skoðun Amnesty, hins vegar myndi ég taka tilvitnunum Chomskys með fyrirvara, hann er ekki beinlínis þekktur fyrir að fara rétt með sbr: http://en.wikipedia.org/wiki/Criticism_of_Noam_Chomsky

[Svavar Alfreð Jónsson, 18.9.2008 kl. 18:07]

Þakka þér ábendinguna, Finnur.

Ég hallast líka að skoðunina sem fram kemur í yfirlýsingunni frá Amnesty - nema að ég er ekki viss um hvernig lög sem banna "hate speech" koma út í framkvæmd, samanber þessa færslu mína fyrir tæpu ári.

Það veður á Chomsky og eflaust er hann ekki nákvæmur í öllu sem hann segir í tilvitnuninni. Ég held samt að í meginatriðum hafi hann á réttu að standa. Birting skopmyndanna í Jótlandspóstinum var ekki eina dæmið um óhróður í garð múslima í Danmörku á þessum tíma. Það er rétt að blaðið hafnaði birtingu skopmynda sem beindust að kristinni trú þremur árum áður eins og sést í frétt Guardian.

Svo fer Chomsky ábyggilega rétt með eigin skoðun. Hann virðist vera á því að ekki eigi að setja tjáningarfrelsinu neinar lagalegar skorður meðan Amnesty leggur til bann við hatursræðu. Engu að síður telur hann birtingu skopmyndanna rasisma í skjóli tjáningarfrelsis.

[Finnur Hrafn Jónsson, 18.9.2008 kl. 20:15]

Gætirðu lagað "linkinn" í gömlu færsluna þína - hann virkar ekki nema vera loggaður inn sem svavaralfred

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 18.9.2008 kl. 20:18]

Jú, þetta er í aðalatriðum rétt sem kemur fram þarna.

Sko, málið er bara að sumir hafa ekkert kynnt sér þetta mál.  Sjá aðeins eitthvert yfirborð en kíkja ekkert á bak við tjöldin.  Skoða umrætt efni ekkert af yfirvegun og yfirsýn.

Grípa aðeins í einfeldingslega frasa eins og "freedom of the press" ... sem er ekkert annað en smjörklípa í málinu. 

[Svavar Alfreð Jónsson, 18.9.2008 kl. 20:38]

Fyrirgefðu, Finnur. Prófaðu þennan.

[Finnur Hrafn Jónsson, 18.9.2008 kl. 20:42]

Mér finnst að ekki ætti að leyfa hatursáróður sem byggist á þjóðerni, kynþætti eða trúarbrögðum sbr. Amnesty. Þá vaknar spurningin hvort skopmyndirnar teljist hatursáróður. Mér finnst það alveg mega til sanns vegar færa þar sem trúarleiðtogi er gerður að hryðjuverkamanni. Þar með er verið að tengja múslima almennt við hryðjuverk.

[Páll Jónsson, 19.9.2008 kl. 05:45]

Hvað með Jesus and Mo ? Er það orðinn hatursáróður líka? Það verður að fara mjög varlega í þetta.

Ég skal kaupa umræðuna um hatursáróður að einhverju leyti en vinsamlegast ekki kalla þetta kynþáttahatur. Í fullri alvöru þá er hálfgerð fordómalykt af því, múslimi getur rétt eins heitið Jón eins og Ahmed.

Þessa línu "...that constitutes incitement to discrimination, hostility or violence..." Amnesty International finnst mér að menn verði að hafa mun meira í huga en menn hafa. Alla aðra tjáningu á tjáningarfrelsi skýlaust að vernda, þ.m.t. hneykslanlega, móðgandi og smekklausa umfjöllun.

Það skiptir engu máli hvort eitthvað sé móðgandi, það verður beinlínis að hvetja til mismununar, fjandsemi eða ofbeldis.  

Það eru ekki mannréttindi að þurfa aldrei að verða móðgaður. 

[Einar Þór Strand, 19.9.2008 kl. 08:30]

Skopmyndirnar áttu rétt á sér einfaldlega vegna þess að þetta er sú mynd sem hyðjuverkamennirnir og öfgamuslimar draga upp sjálfir af spámanninum með orðum sínum og athöfnum.  Þetta gengur svo langt að mjög fáir frammámenn muslima hafa fengist til að fordæma hryðjuverk og láta í það skína að þetta hafi menn uppúr að vera ekki muslimar og ef það er ekki hatursáróður þá veit ég ekki hvað er það.

[Einar Þór Strand, 19.9.2008 kl. 08:42]

Svavar hvað finnst þér um þessa frétt af Vísi.is

"Mikki Mús er einn af hermönnum satans og það ber að tortíma honum. Þetta fullyrðir sádiarabíski múslimaklerkurinn Muhammad Munajid sem er fyrrum sendierindreki við sendiráð Sádi-Arabíu í Washington.

Hann segir enn fremur að sharia-lögmál Kóransins bannfæri mýs með öllu, hvort sem er í teiknimyndum eða á heimilum. Þær verði því einfaldlega að deyja. Sjálfur djöfullinn stjórnaði músum heimsins og það væri skaðlegt ef börn færu að líta á mýs sem eðlileg eða jákvæð fyrirbæri."

Er þetta eðlilegt?

[Einar Þór Strand, 19.9.2008 kl. 08:46]

Smá mistök gleymdi að setja inn slóðina með fyrri athugasemd

http://www.visir.is/article/20080919/FRETTIR02/631418924 

[Svavar Alfreð Jónsson, 19.9.2008 kl. 09:34]

Ég held að lög gegn hatursræðu geti  verið snúin í framkvæmd eins og fram kemur í grein minni sem ég vísaði til hér að ofan.

Noam Chomsky telur að NYT eigi að hafa rétt til að birta andgyðinglegar skopmyndir á forsíðu en hann bendir á að blaðið myndi ekki nýta sér það frelsi.

Og hann kallar birtinguna rasisma.

Menn geta deilt um þá skilgreiningu en eftir stendur spurningin um hvernig fjölmiðlar nota það frelsi sem þeir hafa.

Að mínu mati fylgir ábyrgð öllu frelsi. Ég er þeirrar skoðunar að Jótlandspósturinn hafi notað frelsi sitt á óábyrgan hátt í þessu máli. Mér finnst það ekki rök í málinu að notkun blaðsins hljóti að vera ábyrg fyrst hægt er að benda á dæmi um aðra sem fara illa með það.

Og þó að ég sé enginn sérstakur aðdáandi Noam Chomsky tel ég að þetta mál snúist um rasisma.

Einhverra hluta vegna vildi blaðið ekki nýta sér frelsi sitt með því að birta skopmyndir sem beindust að kristnum.

[Óskar Arnórsson, 19.9.2008 kl. 23:20]

Maður lærir það sem starfsmaður á geðsjúkrahúsum að það er ekki sérlega gáfulegt að gera grín að geðsjúklingum eins og ákveðin hóður múslima er.

Reyndar finnast stórir hópar hjá geðveikum kristnum líka. 

Hvað sem öllum lögum líður, þá myndi ég ekki ráðleggja neinum að gera grín að neinni trú, nema sinni eigin.

Byggt á reynslu...