Beinskeytlur

Stanislaw Jerzy Lec (1909 - 1966) var pólskur rithöfundur sem lifði tvær heimsstyrjaldir, var í útrýmingarbúðum nasista og bjó við alræðisstjórn kommúnista.

Hann er einkum frægur fyrir svokallaðan aforisma.

Má kalla það tjáningarform beinskeytlur?

Ég hef verið að dútla við að þýða beinskeytlur Stanislaws. Í einni þeirra segist hann skrifa stuttar skrýtlur vegna þess að hann skorti orð.

Beinskeytlan er hnitmiðuð hugsun sem er um leið útvíkkandi.

Að lesa beinskeytlu líkist því að horfa í afturendann á sjónaukanum.

Hér nokkrar beinskeytlur eftir Stanislaw - sem geta átt erindi við okkar tíma.

 

Skuggi grunsins féll á hann. Nú felur hann sig í þeim skugga.

 

Strengjabrúðurnar eru auðhengdar. Efnið í snörurnar liggur fyrir.

 

Til að bæta siðferðið verður að draga úr kröfunum.

 

Sum orð eru svo stór og tóm að þar má halda heilu þjóðunum í fangelsi.

Athugasemdir

[Gunnar Þorsteinsson (IP-tala skráð) 13.11.2008 kl. 01:12]

Það segir sig sjálft að beinskeytla er í einni línu.

Þess vegna held ég að fjórða sýnishornið sem þú birtir hljóti að vera viðskeytla.

[Jón Valur Jensson, 13.11.2008 kl. 01:42]

Nei, 'beinskeytlur' er afleit þýðing. Aforismi er eitthvað sem er miklu skáldlegra en svo, þar talar sjáandi, hygginn maður og vitur; einna helzt heimspekingur með skáldlega tjáningargáfu. Rochefoucault kemur kannski mörgum í hug, en Friedrich von Schlegel er annar sem ég hef í huga.

[Jóhann G. Frímann, 13.11.2008 kl. 10:36]

Þú kemur manni sífellt á óvart séra Svavar. Þú ert að bauka við æði margt skemmtilegt sýnist mér! Uppástunga þín að þýðingu er alls ekki afleit og kemur alveg til greina. Með góðum vilja má misskilja orð þín sem svo að Stanislaw sé upphafsmaður afórisma en svo er auðvitað ekki.

"Afórismi (gr. Aphorismos, „afmörkun“). Stutt hnitmiðuð setning eða kjarnyrði, þar sem sett er fram lífsreynsla, hugsun eða skoðun,“ ... „Sem bókmenntagrein eiga a. upptök sín hjá frönskum höf. á 17. öld (La Rochefoucauld og Pascal“ ... segir í „Hugtök og heiti í bókmenntafræði (HÍ 1983).