Skoðað í ESB-pakkann

Stjórnarflokkarnir höfðu mjög ólíka stefnu varðandi aðild Íslands að ESB.

VG vildi ekki aðild.

Samfylkingin vildi aftur á móti endilega inn og auglýsti fyrir kosningar að hún væri eini flokkurinn sem vildi í ESB.

Engu að síður náðu VG og Samfylkingin að lenda ESB-málinu í stjórnarsáttmála. Þar segir:

Ákvörðun um aðild Íslands að Evrópusambandinu verði í höndum íslensku þjóðarinnar sem mun greiða atkvæði um samning í þjóðaratkvæðagreiðslu að loknum aðildarviðræðum. Utanríkisráðherra mun leggja fram á Alþingi tillögu um aðildarumsókn að Evrópusambandinu á vorþingi. Stuðningur stjórnvalda við samninginn þegar hann liggur fyrir er háður ýmsum fyrirvörum um niðurstöðuna út frá hagsmunum Íslendinga í sjávarútvegs-, landbúnaðar-, byggða- og gjaldmiðilsmálum, í umhverfis- og auðlindamálum og um almannaþjónustu. Víðtækt samráð verður á vettvangi Alþingis og við hagsmunaaðila um samningsmarkmið og umræðugrundvöll viðræðnanna. Flokkarnir eru sammála um að virða ólíkar áherslur hvors um sig gagnvart aðild að Evrópusambandinu og rétt þeirra til málflutnings og baráttu úti í samfélaginu í samræmi við afstöðu sína og hafa fyrirvara um samningsniðurstöðuna líkt og var í Noregi á sínum tíma. 

Ég setti feitletrun á þann hluta þessarar yfirlýsingar sem mér finnst athyglisverð í ljósi þess sem síðar varð.

Sumir þingmenn sáu ástæðu til að hnykkja á því atriði.

Ásmundur Einar Daðason, þingmaður VG, tók fram við stjórnarmyndunina, að hann styddi ekki tillögu um aðild að ESB, og áskildi sér rétt til að berjast gegn henni, innan þings sem utan.

Þann 10. maí er svo fjallað um þessa sátt stjórnarflokkanna á Vísi og sagt:

Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG og fjármálaráðherra, sagði á blaðamannafundi í Norræna húsinu í dag að það væri vissulega málamiðlun sem einhverjir ættu erfitt að sætta sig. Flokkurinn væri áfram andvígur inngöngu í Evrópusambandið. Þá sagði hann þingmenn bundna sannfæringu sinni þegar kemur að því að kjósa um tillögu utanríkisráðherra.

Leturbreyting er mín.

Við vitum hvernig atkvæðagreiðslan á Alþingi gekk fyrir sig.

Þingmenn VG sem vildu kjósa samkvæmt sannfæringu sinni og standa við loforð við kjósendur sína voru beittir hótunum og sumir þvingaðir til að greiða atkvæði gegn sannfæringu sinni.

Þeir voru sakaðir um að brjóta stjórnarsáttmálann þrátt fyrir að þar segi að flokkarnir ætli að virða "ólíkar áherslur hvors um sig" í þessu máli.

Við vitum líka hvernig ESB-málið var kynnt þjóðinni af núverandi stjórnvöldum.

Í einhverjum tilfellum var talað um könnunarviðræður við ESB. 

Í öðrum um samningaviðræður. 

Sennilega oftast um aðildarviðræður við ESB.

Forðast var að tala um aðildarumsókn.

Málinu var stillt upp þannig að það væri verið að tékka á hlutunum.

Sjá hvað væri í pakkanum.

Skoða málin - til að þjóðin gæti tekið upplýsta ákvörðun þegar þar að kemur, eins og það var orðað.

Hún fengi að hafa síðasta orðið.

En um leið og Alþingi hafði samþykkt "viðræðurnar" kom annað hljóð í strokkinn.

Örfáum dögum eftir að Alþingi hafði samþykkt að skoða í ESB-pakkann segir Carl Bildt, utanríkisráðherra Svíþjóðar, að "aðildarferli Íslands að Evrópusambandinu sé vel á veg komið".

Tveimur dögum síðar segir Össur Skarphéðinsson að hann vonist til þess að Ísland "verði formlega gengið í ESB innan þriggja ára".

Og atkvæðagreiðslan um ESB var varla búin þegar Árni Þór Sigurðsson, formaður utanríkismálanefndar og þingmaður VG, lýsir því yfir í viðtali við Reuters, að árið 2013 sé líklegasta inngönguár Íslands í ESB. 

Svona fara menn að því að "skoða í pakkann".

Ein hugmyndin var sú að leyfa þjóðinni að ráða því hvort hún vildi sækja um aðild að ESB.

Ekki þótti nú ástæða til þess. Talað var af lítilsvirðingu um svoleiðis hugmyndir.

Þjóðin var alltof vitlaus til þess.

Fjölmiðlar klifuðu á því að þetta væri "tvöföld þjóðaratkvæðagreiðsla".

Ekki var reiknað með að þjóðin hafnaði því að sækja um aðild.

Maður sér það alveg greinilega núna að ekki einu sinni er talinn möguleiki að þjóðin hafni ESB í "einfaldri" atkvæðagreiðslu.

Nýjustu fréttir eru svo þær að blessuðum Jóni Bjarnasyni líst orðið ekkert á aðfarirnar við að "skoða í pakkann".

Enda er Ísland komið hálfa leið ofan í hann.

Jón, sem er samkvæmur sjálfum sér og trúr stefnu flokks síns, vill "fresta umsóknarferlinu".

Viðbrögðin úr herbúðum samstarfsflokksins eru þau að Jón eigi að segja af sér.

Það telst víst "að virða ólíkar áherslur hvors um sig og rétt til málflutnings og baráttu úti í samfélaginu í samræmi við afstöðu".

Myndin: Þingeyskur sumarnæturhiminn.

 

Athugasemdir

[Magnús Helgi Björgvinsson, 27.7.2009 kl. 17:55]

Þú ert nú kominn framúr sjalfum þér held ég. Svona t.d. varðandi

• ESB er ekki búið að ákveða hvort það fer í viðræður við okkur um inngöngu! Aðeins búið að ákveða hjá þeim að meta stöðu mála hjá okkur
• Síðan taka við samingaviðræður.
• Eftir það tekur við þjóðar atkvæðagreiðsla sem allir flokkar verða að virða.
• Eftir það þarf að samþykkja breytingar á stjónrarskrá og slíta þingi og boða til kosninga.
• Eftir kosningar þarf nýtt þing  að samþykkja aftur breytingar á stjórnarskrá.

Því held ég að þetta renni nú ekki í gegn á vilja þjóðarinnar.

Allt þetta ferli sem nú er farið í gang hefur alltaf staðið til. Til þess að fá að vita hvað er í boði þurfum við að landa samningi. Því það er ekkert til sem heitir könnunarviðræður. Og nú þegar við höfum sótt um er þegar búið að mynda nefnd sem verður utanríkisráðuneytinu til ráðgjafar og eftirlits með fulltrúum allar flokka. Þá verður skapaður stór hópur með flutrúm hinna ýmsu aðila sem vinna að því að móta samningsmarkmið okkar út frá samþykkt þingsins.

Og þar sem að það verða ekki samningaviðræður fyrr en næsta vor þá höfum við 7 til 9 mánuði til að ræða þessi mál. Og svo á meðan samningarviðræður standa yfir.

En nú er þingið búðið að samþykkja að fara í aðildarviðræður og ber Jóni Bjarnasyni að fara eftir því. Því hann er valinn af meirihluta þingsins til að framfylgja því sem þingið ákveður.