Blessuð reiðin

Ef til vill ætti maður að láta ógert að blessa reiðina. Ekki var meistari Jón Vídalín hrifinn af henni. Í sínum fræga Reiðilestri, húslestri milli áttadags og þrettánda, segir hann um reiðina:

Hún afmyndar alla mannsins limi og liði. Hún kveikir bál í augunum. Hún hleypir blóði í nasirnar, bólgu í kinnarnar, æði og stjórnleysi í tunguna, deyfu fyrir eyrun. Hún lætur manninn gnísta með tönnunum, fljúga með höndunum, æða með fótunum. Hún skekur og hristir allan líkamann og aflagar svo sem þegar hafið er uppblásið af stórviðri. Og í einu orði að segja: Hún gjörir manninn að ófreskju og að holdgetnum djöfli í augum þeirra sem heilvita eru. 

Jón segir reiðina vera eins og býflugu.

Þegar hún stingur þá stingur hún sjálfa sig í hel og skilur lífið eftir í sárinu.

Hann varar okkur við því að reiðin geti úldnað í hjartanu og spillt því.

Þó fer því fjarri að Jón Þorkelsson Vídalín leggi blátt bann við því að reiðast. Hann segir að þeir tali yfir sig sem segjast kunna að hrinda frá sér allri reiði. Sú sé ekki þekking kristinna manna á sjálfum sér, segir hann og heldur áfram:

Það er og ekki réttvíst aldrei að reiðast. Reiðast eigum vér syndum og glæpum, reiðast eigum vér sjálfum oss nær vér fremjum eitthvað af slíku.

Við eigum að reiðast syndum okkar og glæpum. Slík reiði er uppgjör. Hún er hreinsun og Ísland samtímans þarf þannig hreinsun og uppgjör.

Við megum ekki trúa því að einu forsendur endurreisnar Íslands séu efnahagslegar.

Lán frá útlöndum eru ekki forsendur þess að við rísum upp að nýju. Ekki endurnýjuð viðskiptavild. Ekki aðild að Evrópusambandinu og ekki ríkisábyrgð á Icesave-dæminu.

Ekkert af þessu er forsenda endurreisnarinnar hvaða viðhorf sem fólk hefur að öðru leyti til þessara mála.

Hin raunverulega forsenda endurreisnarinnar er hreinsandi reiði. Uppgjör við okkur sjálf og aðra.

Dagur reiðinnar, dies irae, þarf að koma.

Ef við hreinsum ekki til, ef við gerum ekki upp, ef við rekum ekki út illu andana og eyðum óværunni, þá höfum við ekkert með öll heimsins lán að gera. Þá höfum við ekkert að gera í öll heimsins sambönd og ekkert að gera við alla heimsins hagstæðustu samninga.

En dagur reiðinnar tekur enda eins og allir dagar. Eftir hann koma aðrir mildari og átakaminni. Reiðin er ekki komin til að vera. Hún vinnur sitt verk og síðan fer hún.

Meistari Vídalín á síðasta orðið:

Vonskan er frilla djöfulsins og eitt frjósamt kikvendi. Ein illska getur þúsund aðrar af sér og er reiðin og heiftræknin móðir allra þeirra. Vakti því hver kristinn maður hjarta sitt og láti þar öngva syndsamlega girnd inni drottna heldur biðji Guð að skapa hreint hjarta í sér, þá mun honum síður verða hætt við reiðinni. 

Myndin er úr Hvalvatnsfirði. Þar var hreint enginn dies irae.

Athugasemdir

[Sigurður Þórðarson, 10.8.2009 kl. 20:38]

Takk fyrir góðan pistil og fallega mynd. Hvoru tveggja mannbætandi.