Kreppusvæfur

Sumarið 1627 varð hér svokallað Tyrkjarán. Það var reyndar rangnefni. Að verki voru Norður-Afrískir víkingar sem fóru hér um rænandi, ruplandi, skemmandi, eyðandi, nauðgandi og drepandi. Stórtækastir voru þeir í Vestmannaeyjum. Þar myrtu þeir 34 og höfðu á brott með sér 234.

Ég hef verið að lesa bók Jóns Helgasonar um þennan atburð (Tyrkjaránið, Reykjavík 1963). Það er fróðleg lesning og vel skrifuð. Stundum stórskemmtileg þótt um hörmulega atburði sé fjallað.

Næstu sumur eftir strandhögg víkinganna ríkti mikill ótti á Íslandi. Menn litu áhyggjufullir til hafs og gátu átt von á að sjá ógnvænleg skip nálgast landið.

Sagan segir að prestur Meðallendinga, séra Magnús Pétursson, hafi séð þannig skip og riðið niður í Skaftárós. Þá voru skipin skammt frá strönd.

Prestur brá á það ráð að fara með kvæði sem hann hafði ort og nefndi Tyrkjasvæfu. Í bók sinni segir Jón Helgason að séra Magnús "hafi haft með sér kirkjuhurð og staðið á okum hennar á meðan hann flutti kvæðið, enda þurfti nú alls við".

Jón bætir við að Tyrkjasvæfa sr. Magnúsar hafi ekki verið í anda Fjallræðunnar. Er það hógvært orðalag. Tyrkjasvæfan er full af bölbænum og særingum. Þessum mergjaða kveðskap prestsins lýsir Jón þannig:

Mælti hann svo um og lagði svo á, að þeir berðust innbyrðis og dræpu hver annan, veður tortímdi þeim, sjór drekkti þeim, sóttir stráfelldu þá, eldur brenndi þá - hann bað þess, að þeir yrðu flegnir kvikir, stegldir, slitnir sundur og bornir á bál - hann óskaði þess að sjá þá falla föla af ótta, lostna þyngsta fári, og síðan drafna og rotna.

Tyrkjasvæfa var meira en þrjátíu erinda bálkur og bar tilætlaðan árangur. Ókyrrð kom á skipin, þau rákust hvert á annað og hurfu í hafið. Sumir töldu að átján hefðu sokkið. Öðrum reiknaðist til að skipin hefðu ekki verið færri en þrjátíu.

Og trúi nú hver sem nennir.

Tæpum fjórum öldum eftir Tyrkjaránið gekk önnur óáran yfir landið, svonefnd Bankakreppa.

Þær eru orðnar margar Kreppusvæfurnar sem ortar hafa verið síðan í október, greinar í blöð, ræður á Austurvelli, bloggskrif, sjónvarpsviðtöl og erindi á borgarafundum.

Að þessu sinni voru fáar svæfurnar fluttar í fjörum, hvað þá á kirkjuhurðum, en margar hafa að geyma býsna óvandaðar kveðjur á hressilegri íslensku.

Ég trúi því að allar þessar Kreppusvæfur hafi áhrif og þakka þeim sem þær hafa ort og sagt.

Við hættum ekki fyrr en átján prósenta stýrivextirnir eru sokknir.

Barnabarnabörnunum okkar segjum við svo að stýrivextirnir sem við sökktum hafi verið komnir upp í þrjátíu.

Athugasemdir

[Lúlla (IP-tala skráð) 6.3.2009 kl. 18:57]

Er nokkuð annað að segja eftir þennan pistil en AMEN?  Held ekki;-)  Takk fyrir skemmtilega og fróðlega lesningu.