Spákúlufræði og loftbólufræði

 

Þegar verið var að reisa óperuhúsið í Sidney átti það að verða tilbúið árið 1963.

Því skeikaði ekki nema um tíu ár.

Sérfræðingar áætluðu að byggingin kostaði 7 milljónir ástralskra dollara.

Niðurstaðan varð 104 milljónir dollara.

Þar munaði ekki nema tæpum hundrað milljónum dollara.

Óvissufræðingurinn Nassim Nicholas Taleb tekur þetta sem dæmi um fáránleika hagfræðilegra áætlana og vísindalegra framtíðarspáa í bók sinni Der Schwarze Schwan (á frummálinu The Black Swan. The Impact of the Highly Improbable) sem ég hef áður minnst á hér á þessari síðu.

Það er í raun sáralítið sem við getum sagt um framtíðina.

Fyrir það fyrsta vitum við miklu minna en við höldum. Við ofmetum þekkingu mannsins.

Við gætum spáð fyrir um feril billjardkúlu ef við þyrftum ekki að taka með í reikninginn nema þyngd kúlunnar, höggkraft kjuðans, stefnu og viðnám undirlagsins.

Aðrar kúlur og endurkast flækja málin.

Tilveran er enn flóknari en billjard. Þar eru til dæmis manneskjur. Og enda þótt ekki séu allir sammála um að þær hafi fullkomlega frjálsan vilja sýnir sagan að þú getur aldrei reiknað manninn út.

Fyrir mitt leyti verð ég að viðurkenna að ég kem sjálfum mér iðulega á óvart. Oft veld ég mér sárum vonbrigðum en fyrir kemur að ég geti sagt brosandi og sigri hrósandi:

"Sko mig!"

Ég er ekki fyrirsjáanlegur - Guði sé lof. Margir botna ekkert í mér og margoft skil ég ekkert í mér sjálfur.

Hagspár eru að mati Talebs platvísindi og lítið að marka þær.

Hann hvetur okkur til að taka meira mið af þeirri vitneskju að við vitum minna en við höldum.

Ágætur maður hér í sóknarnefndinni fann formúlu um fjárhagsáætlanir framkvæmda. Hann tvöfaldaði upphæðina og bætti við tíu prósentum. Sú spá hans um framvindu spáa rættist stundum.

Mörg ofboðslega gæjaleg bæjarstæði eru á Íslandi. Til dæmis Möðrufell í Eyjafirði. Ég læt lesendum eftir að finna tengingu myndar við texta.

Athugasemdir

[Karl Pálsson (IP-tala skráð) 14.9.2009 kl. 15:33]

Önnur góð regla er að margfalda með Pi, sem er 3,14.

[P.Valdimar Guðjónsson, 20.9.2009 kl. 11:02]

Mjög athyglisvert þetta með óperuhúsið í Sidney.    Mesti munurinn kannski þar og hér að það (í Sidney)  er flott.    Annað en þetta kantaða gróðurhús sem hér rís.    

En allt er slíkt að sjálfsögðu spurning um smekk.

Samkvæmt allri tölfræði eru yfirgnæfandi líkur á sömu ósköpunum hér.  Ekki minnka líkurnar á kosnaði langt yfir áætlunum, í svona árferði.